Kalkpoten
De meesten onder ons hebben hier zeker al eens links of rechts van horen praten maar wat is dit eigenlijk? Als ik het woord kalk hoor denk ik onmiddellijk aan een storing in het gestel waardoor er kalk op de poten geraakt of een tekort in de voeding waardoor er een overmaat of een tekort aan kalk ontstaat. Ik ben het nog maar zelden tegengekomen en heb er zowat het raden naar .
Maar voor alles is er een eerste keer en zodoende werd ik geconfronteerd met deze aandoening wanneer ik onlangs een paar vogels van een kameraad overnam. Eerst had ik er geen aandacht aan geschonken maar toen ik ze na een paar dagen later van dichtbij wou bestuderen merkte ik op dat er één van hen nogal grove poten had. Nu weet ik wel dat oudere vogels zo’n poten kunnen vertonen maar dit was een jonge vogel. Bij inspectie van de rest van de vogels vond ik er nog ééntje die een lichtere vorm hiervan had. Vreemd genoeg ging het in beide gevallen om wit recessieve kanaries wat mijn theorie van hierboven een beetje staafde. Het is ook geen publiek geheim dat witte kanaries bepaalde voedingssupplementen nodig hebben en wie weet moet er ook iets aan de kalkbalans gedaan worden.
Dus ben ik maar op zoek gegaan naar de oorzaak van dit fenomeen en hoe ik mijn vogels er kan van verlossen. Ik kwam al snel te weten dat de aandoening van een heel andere aard is dan wat ik al die jaren al in gedachte had.
Ten eerste vind ik de benaming “kalkpoten“ volledig verkeerd want het heeft in de verste verte niets met kalk te maken .
De juiste naam is eigenlijk “kalkpootmijt“ en daarmee is het al meteen duidelijk waarover we het hier hebben. Zoals de benaming het laat blijken hebben we hier wel degelijk te maken met een parasiet. Deze mijt of “Conmidocoptes mutans“ komt vooral voor bij kippen en soms ook te vinden in gemeenschapsvolieres. In kweekbakken komt men ze zeer zelden tegen.
Deze parasiet graaft onderhuidse gangen in de poten van de vogels waardoor de pootschubben opengeduwd worden. De afscheidingen van deze mijt komen ook tussen de schubben te zitten en deze combinatie geeft uiteindelijk het uitzicht die we kennen, poten met vuilwitte schubben precies dat er kalkaanslag aan de poten hangt. Niet tegenstaande deze aandoening niet dodelijk is heeft de vogel er veel last van. Pikken aan de poten is het eerste teken van de aanwezigheid van deze parasiet. Dit eerste teken wordt meestal niet onmiddellijk als onrustwekkend ervaren omdat de meesten dan automatisch gaan denken dat de vogel gewoon aan zijn ring zit te prullen. Het kan ook zo zijn maar indien het te lang duurt, is het best om de vogel eens van dichtbij te bekijken. In een later stadium gaat de vogel op de stok hangen. In sommige gevallen gaat de mijt de bloedkanalen in de poot zo ernstig beschadigen dat er geen goede doorstroming van bloed is naar de tenen waardoor er enkele teentjes kunnen afsterven. Het is dan ook duidelijk dat het besmettingsgevaar zeer groot is omdat deze parasieten zich via de zitstokken van de ene vogel naar de andere kunnen verplaatsen. Quarantaine van de getroffen vogels is dan ook sterk aan te raden .
Wat kan men nu doen om dit tegen te gaan of in geval er al een infectie zou zijn om deze te verhelpen?
Wat zeker als een goed preventiemiddel wordt aangeraden is jodium of badzout in het badwater te doen. Dit zou ontsmettend werken en de parasieten houden er niet echt van. Een druppel Dettol zou naar verluid ook doeltreffend zijn. In het geval dat de vogel al zou besmet zijn dan volstaat dit niet en moet men de poten rechtstreeks gaan behandelen. In speciaalzaken en apothekers kan men kant en klare middelen kopen maar er zijn ook goedkopere alternatieven die zeker even efficiënt blijken te zijn. Vaseline en uierzalf worden het sterkst aangeraden. Niet alleen omdat ze vrij goedkoop zijn maar ook omdat ze geen schade aan de vogel of zijn bevedering toebrengen. Het enige wat men moet doen is dagelijks de poten inwrijven . Na een paar dagen is de vogel er van verlost en zijn de poten terug proper . Dit komt doordat de zalf tussen de schubben blijft zitten en zo de mijten verstikt. Bij zware aandoeningen of als men sneller resultaat wilt zou men een laag zalf op de poot moeten leggen en dan afbinden met een stukje vod. Na drie dagen moet de windel eraf en zouden alle schubben er mee afkomen. Naast deze kan men de poten insmeren met nog allerlei producten zoals olijfolie, slaolie, groene zeep, bruine zeep, petroleum. Het nadeel van deze is dat de bevedering vuil zal worden. De bedoeling van al deze middelen is gewoon om de mijt te verstikken .
Naast deze middelen om de vogels parasietenvrij te houden moet er ook gezorgd worden dat de hokken ontsmet en beschermd worden. Een goede ventilatie en zorgen dat de koten droog blijven helpt al voor een groot deel maar toch moet er met een efficiënt middel ontsmet worden.
Wat een supermiddel blijkt te zijn is “hertshoornolie“. Men zou de koten maar éénmaal moeten behandelen om een permanente bescherming te hebben. Het product zou gemaakt worden uit de hoeven van dieren en is verkrijgbaar in natuurwinkels. Enig minpunt is dat het enorm stinkt. Maar het is juist omwille van die stank dat het zo superefficiënt is. Niet alleen de parasieten gaan lopen van de stank maar het zou zelfs katten en andere ongedierte wegjagen. De vraag is dan hoe de vogels er op gaan reageren en of wij nog in de buurt van onze vogels gaan kunnen komen. Dus ik zou aanraden om hier zeer voorzichtig mee te zijn voor men beslist van het in huis te halen. Bleekwater en Dettol zijn zeker even goed tegen parasieten maar houden natuurlijk geen katten weg. Er bestaan natuurlijk nog andere ontsmettingsmiddelen die ook hun nut al zullen bewezen hebben. Het is maar gewoon wat je gewoon bent te gebruiken en of je er tevreden over bent.
Ik gebruik, zoals velen waarschijnlijk, Dettol om mijn hokken proper te maken. Dus dat is al één goed preventiemiddel en bijgevolg geen verandering nodig op dat gebied. Eén maal per week doe ik badzout in het water wat op zich ook een goed middel blijkt te zijn. Dit doe ik om een mooie bevedering bij de vogels te verkrijgen met oog op de tentoonstellingen en blijkt nu dat het ook goed is voor andere dingen. Bovendien spuit ik de vogels regelmatig eens in met “Ectospray“. Dit is een natuurlijk product en is totaal onschadelijk voor de vogels. Men mag er de vogel volledig mee nat spuiten zonder dat deze er hinder van ondervind. Ik gebruik het ook rechtstreeks op platte jongen met uitstekende resultaten, nooit luizen in de nesten. Waarschijnlijk is het door deze combinatie dat ik tot nog toe niet met dit soort parasiet te maken heb gehad .
Maar nu zit ik ermee en wil er ook snel vanaf zijn. Dus hoe heb ik het aangepakt?
Omdat ik niet echt de man ben om direct naar de grove middelen te grijpen heb ik eerst eens rondgekeken wat ik allemaal in huis had. De bruine zeep en de oliën heb ik wel staan maar het was al van in het begin duidelijk dat ik dat niet zou gebruiken. Bij witte kanaries zouden die vlekken er nog zeer moeilijk uitgaan. De vaseline is een standaard artikel dat bij de meeste vogelliefhebbers is terug te vinden en Dettol heb ik ook altijd staan. Dus heb ik het kot een grondige wasbeurt gegeven. De twee besmette vogels heb ik, bij wijze van test, op een verschillende manier behandelt.
Bij de zwaarst aangetaste heb ik een laag vaseline op de poten gesmeerd en dan afgedekt. Hiervoor heb ik een reepje pleister gebruikt die ik rond de poten heb gedraaid. Bij de licht besmette heb ik de vaseline gewoon ingewreven. Na drie dagen was bij de licht besmette al enige verbetering te zien. Bij de zware moest de pleister er dan af en hier was een zeer duidelijke verbetering te zien. Op het gedeelte dat was afgedekt waren er praktisch geen schubben meer te vinden, ze plakten allemaal in de vaseline. Nadien ben ik de poten blijven insmeren totdat er geen enkele schub meer te zien was .
Afwisselend met de vaselinekuur gaf ik ook het badzout, één dag vaseline en één dag badzout.
Regelmatig een spuit “Ectospray“ ben ik blijven doen .
Nu drie weken later is er amper nog iets te zien aan de pootjes van beide vogels en ik heb ook de indruk dat ze wat levendiger zijn. Waarschijnlijk opgelucht dat ze van die jeuk vanaf zijn.
Het zal vreemd klinken maar al bij al ben ik blij dat ik te maken gekregen heb met deze aandoening . Nu weet ik wat het is en hoe het zeer eenvoudig te bestrijden is. Ik ben ook blij voor de vogeltjes zelf en via deze weg zullen andere liefhebbers nu ook weten wat te doen om deze aandoening efficiënt en met weinig middelen uit hun vogelbestand te houden.
André Coronado
|
|
